मित्रांनो आपण अमिबा हे नाव आपण शाळेत असताना ऐकलेच असेल की एकपेशीय प्राणी म्हणून, एकपेशीय प्राणी कुठले ? बहुपेशीय प्राणी कुठले ? यामध्ये आपण अमिबाच नाव ऐकलंच असेल. पण नुकतच अस समोर आले की एक विशिष्ट प्रकारच्या अमिबा मुले एक मुलाचा मृत्यू झाल्याची घटना केरळ मध्ये घडली आहे.
तर जाणून घेऊया मित्रांनो काय आहे हा अमिबा आणि तो कशाप्रकारे माणसाच्या मेंदूला हानी फोहचवतो किंवा खातो. मित्रांनो केरळ मधल्या एक 15 वर्षाच्या मुलाचा मेंदू खाणाऱ्या अमिबा मुले मृत्यू झालाय. मायक्रोस्कोप मध्ये दिसणारा व उघड्या डोळ्यांनी न दिसणारा अमिबा मेंदुमध्ये प्रवेश करून फक्त एक आठवड्यात मेंदू खाऊन मिळचा मृत्यू आणतो. ही बाब टेंशन वाढवायला पुरेशी आहे.
गुरुदत्त नावाचा एक मुलगा घराजवळच्या झऱ्यावर आंघोळ करायला गेला ब तिकडून आल्यावर त्याला डेकेदुखी ताप आणि उलत्यांचा त्रासस सुरू झाला. गुरुदत्त ला त्यामुळे हॉस्पिटल मध्ये आणण्यात आल तेव्हा डॉक्टरांनी अमिओबिक इन्फेक्शन झाल्याच निदान केल. त्यानंतर रविवार पासून गुरुदत्तवार उपचार सुरू होते. पान त्यानंतर सहा दिवसातच त्याच निधन झाल. मेंदू खाणाऱ्या अमिबा मुले झालेल्या संसर्गात गुरुदत्तचा मृत्यू झाला. उघड्या डोळ्यांना न दिसणार 1 मिलीमीटर पेक्षा कमी साईज असलेला अमिबा मृत्यूच कारण ठरला. हा मेंदू खाणारा अमिबा म्हणजेच नगलेरिया फॉवलरी साईज साधारण अमिबा एवहाडीच पण उपद्रव मूल्य खतरनाक.
हा नगलेरिया फॉवलरी कुठे आढळतो?
- पाण्यात
- विशेषतः कोमट पाण्यात
- झरे
- तलाव
- नदी
- ओढे
हे या प्राण्याचे नैसर्गिक श्रोत. या अमिबाचा जन्म ठिकाण होय.
मेंदू खाणारा अमिबा कोठे आढळतो ?
उष्ण वातावरणात पानी काहीस कोमट असत. या कोमट पाण्यात नगलेरिया फॉवलरी जन्माला येतो आणि वाढत जातो.
मेंदू खाणारा अमिबा फक्त पाण्याच्या नैसर्गिक श्रोता मध्येच आढळतो का ?
तर अस नाहीय, स्विमिंग पूल पाइप लाइन , सलून अशा विविध ठिकाणी पुरेशी स्वछता नसेल तर या अमिबाला पी पसरायला कारण मिळत. उष्ण वातावरणात या अमिबाचा नंबर डबल होत असल्यान उकड्यात आपण थंड होण्यासाठी नदीत, झऱ्यात, तलावात घुसतो आणि त्याचवेळी End Game होण्याची शक्यता असते.
तुमच्या डोक्यात आत्तापर्यंत एक प्रश्न आला असेल की पाण्याच्या एक थेंबात इतके जंतु असतात. तरीही आपल्याला सर्दीच्या पलीकडे फार काही हॉट नाही मग हा एकटा अमिबा लोकांचा जीव घेण्याइतपण कसा पोहचतो. तर चला.
हा अमिबा मेंदूत कसा शिरतो?
पाण्यात असताना पाणी थेट आपल्या नाकात जात त्यावेळी पाण्यात जा नगलेरिया फॉवलरी असला तर तो आपल्या नाकात शिरतो तिथून घनेंद्रियांच्या मज्जातंतुनमधून आपल्या मेंदूत शिरतो. नाक ते मेंदुपर्यंत पोहचण्याच्या प्रोसेस मध्ये आमईबानची संख्या वाढत जाते.
आपल्याला माहीतच असेल शरीरात जाणारे इतर जीवजंतु मानवी प्रतिकार शक्तीच्या पुढ टिकत नाहीत. नगलेरिया फॉवलरी मानवाच्या प्रतिकार शक्तिलाच फसवतो. त्यानंतर तो आपल्या मेंदुपर्यंत पोहचल्यावर तो आपल्या ब्रेन सेल्स ल डॅमेज करायला सुरवात करतो. म्हणूनच त्याला ब्रेन ईटिंग अमिबा असा म्हटल जात. याच्या मूल होणारा त्रास इतका वाढत जातो की, मेंदुच अवयवांना सिग्नल देण्याच व शरीराला कंट्रोल करण्याच काम हळूहळू स्लो हॉट. त्याच्या परिणाम म्हणजे माणसाचा मृत्यू होय.
या अमिबीयन इन्फेक्शन ची सुर्वतीची लक्षण कोणती ?
- ताप
- डोकेदुखी
- उलट्या
तपेमुळे मोठ्या प्रमाणावर उष्णता तयार होते आणि अशावेळी, हा अमिबा आणखी पसरत जातो. मेंदुच काम स्लो ओत गेल की फिट यायला सुरवात होते आणि अशावेळी हा अमिबा आणखी पसरत जातो आणि माणूस कोमात जायची शक्यता वाढते. या संगळ्यावर औषध असली तरी ती थेट परिमाण करतील याची खात्री नसते. उपलब्ध औषधाच मिक्सचर करून रुग्णाला वाचवण्यासाठी प्रयत्न केले जातात. परंतु जीव वाचेल याची खात्री असते फक्त 3 % कारण नगलेरिया फॉवलरीमुले इन्फेक्शन झालेल्यापैकी 97 % लोकांचा मृत्यू होतोय. 97 % लोकांचा मृत्यू जल असला तरी त्याचा संसर्ग होऊन प्रकरण थेट मृत्यूपर्यन्त जान हे अत्यंत दुर्मिळ आहे. पाण्याच्या नैसर्गिक श्रोतामध्ये नगलेरिया फॉवलरी च प्रमाण अधिक असत. पण प्रत्येकवेळी हा अमीव मेंदुपर्यंत जाईलच अस नाही.
अभ्यासकांच्या मतानुसार मागच्या 100 वर्षामध्ये फक्त 100 च्या जवळपास मृत्यू या अमिबामूळ झालेत. मागच्या वर्षी साऊथ कोरिया मध्ये आणि यावर्षी अमेरिकेमध्ये एकाच मृत्यू या अमिबामुळे जल आहे. टेंशन घेणची एकमेव गोष्ट म्हणजे अमिबामुळे इन्फेक्शन झाल्याने ही केरळमधली मागच्या 4 वर्षातली 5 वी घटना आहे.
मेंदू खाणाऱ्या अमिबाचा धोका नेमका कुणाला असतो?
तर सरसकट सगळ्यांनाच त्रासस होईल अस नसत नाकात आतपर्यन्त पानी जाण व त्यात अमिबाच अस्तित्व आहे. हे दुर्मिळ असत त्यात आपली जर प्रतिकार शक्ति चांगली असेल तर अमिबाला नाकाच्या पलीकडे प्रवेश करता येत नाही. त्यामुळे ज्यांची प्रतिकार शक्ति कमी आहे. त्यांना सायनस सारखे आजार आहेत. आणि जे कोमट पाण्याच्या नैसर्गिक श्रोतामध्ये जास्त कल असतात. त्यांनाच या अमिबाचा जास्त धोका असतो.
नगलेरिया फॉवलरी या अमिबामूल संसर्गजन्य आजार होत नाहीत पण गोष्ट टेंशन ची यामुळे आहे कारण हा अमिबा सवममीनग पुल मध्येही असू शकतो अगदी क्वचित टाकीत साठवण्यात येणाऱ्या नळाच्या पण्यातही यामुळे साठवलेले किवा नैसर्गिक श्रोतानच पानी स्वछ ठेवण हाच एकमेव उपाय आहे.
मेंदू खाणार अमिबा मेंदूत प्रवेश करून मेंदूवर कसा परिणाम करतो हे खाली दिलेल्या अॅनिमेशन विडीओ मध्ये पाहू शकता.